Yakın bir zamanda öğrenip oynamaktan keyif aldığım belki de sizlerin bildiği bir kısmınızın da bu yazıyı okuduktan sonra ilgilenip merak saldığı ,oynamaktan keyif alacağı oyunun adı ‘mangala’.

Bir Türk strateji oyunu olan mangala iki kişi ile oynanıyor. Oyunun kurallarından bahsetmeden önce nereden geldiğine değinecek olursam , araştırmalar bu oyunun Sakalar ve Göktürkler döneminde oynandığını göstermekte. Ülkemize gelen yabancı seyyahlar Türklerin bu oyunu saatlerce zevkle oynadığını ve parayla oynamadıklarını yazılarında dile getirmişler. 16.yüzyıldan itibaren Türk minyatürlerinde de tasvir edilmiştir. Mankala kelimesinin Arapça aktarma, taşıma anlamına gelen ve Türkçe’de de nakletme şeklinde yerleşmiş olan olan nakl kökünden türediği, mangalanın da bu sözcükten geldiği düşünülmektedir. Türkçe
sözünün Arapçasıdır.

Mangala oyunu farklı ülkelerde de oynanan bir oyun . Ama her ülkede farklılıklar göstermekte. Diğer mangala oyunlarında taşlar ‘tohum’ adını alırken bizde ‘asker’ olarak nitelendiriliyormuş. Ülkemizde oynanan mangala oyununun bir diğer farkı da kendi çukuruna bir taş bırakıp ilerleme kuralı. Bu kural da baba ocağına sahip çıkma anlayışımızın bir yansıması olarak düşünülebilir. Oyun bir çok yönden Türklerin sosyal , kültürel hayatını ve devlet yönetme anlayışını  içinde barındırmaktadır.

Oyunu değerli yapan özelliklerinden bir diğeri de her kesime ve her yaşa hitap etmesi. Saraylardan günümüze kadar gelen bu oyun sokakta, okulda, evde 7’den 70’e herkesin büyük bir keyifle oynayabileceği bir oyun.

Gelelim oyunun kurallarına . Oyun 48 taş ile oynanıyor. Her oyuncunun önünde 6 çukur ve kendine ait bir büyük hazine bölümü var. Toplamda da 12 çukur , 2 hazine. Oyunun başında her çukura 4 taş dağıtılıyor. Oyunun amacı kişinin kendi hazinesine en çok taşı biriktirmesidir. Oyunda 4 ana kural vardır:

  1.  Kura neticesinde başlama hakkı kazanan oyuncu kendi bölgesinde istediği kuyudan 4 adet taşı alır. Bir adet taşı aldığı kuyuya bırakıp saatin tersi yönünde, yani sağa doğru her bir kuyuya birer adet taş bırakarak elindeki taşlar bitene kadar dağıtır. Elindeki son taş hazinesine denk gelirse, oyuncu tekrar oynama hakkına sahip olur. Oyuncunun kuyusunda tek taş varsa, sırası geldiğinde bu taşı sağındaki kuyuya taşıyabilir. Hamle sırası rakibine geçer. Her seferinde oyuncunun elinde kalan son taş oyunun kaderini belirler.
  2. Hamle sırası gelen oyuncu kendi kuyusundan aldığı taşları dağıtırken elinde taş kaldıysa, rakibinin bölgesindeki kuyulara da taş bırakmaya devam eder. Oyuncunun elindeki son taş, rakibinin bölgesinde denk geldiği kuyudaki taşların sayısını çift sayı yaparsa (2,4,6,8 gibi) oyuncu u kuyuda yer alan tüm taşların sahibi olur ve onları kendi hazinesine koyar. Hamle sırası rakibine geçer.
  3. Oyuncu taşları dağıtırken elinde kalan son taş, yine kendi bölgesinde yer alan boş bir kuyuya denk gelirse ve boş kuyunun karşısındaki kuyuda da rakibine ait taş varsa hem rakibinin kuyusundaki taşları alır, hem de kendi boş kuyusuna bıraktığı taşı alıp hazinesine koyar. Hamle sırası rakibine geçer.
  4. Oyunculardan herhangi birinin bölgesinde yer alan taşlar bittiğinde oyun seti biter. Oyunda kendi bölgesinde taşlarını ilk bitiren oyuncu, rakibinin bölgesinde bulunan tüm taşları da kazanır. Dolayısıyla, oyunun dinamiği son ana kadar hiç düşmez.

Mangala Oyunu 5 set olarak oynanır. Oyunu kazanan oyuncu (1) puan, kaybeden (0) puan ve berabere bitiren oyuncular yarım (0,5) puan alır.

Oyunun faklı türleri de var. Bir zekâ oyunu olan mangala gelecek oyunları önceden görme, rakibi takip etme, oyununu bozma, şaşırtma gibi unsurları içeren bir oyun. Sosyal medyadan uzaklaşıp yeni bir şeyler denemek isterseniz etrafınızdaki insanlarla bu oyunu oynayabilirsiniz.

İnternet üzerinden oynamak için bu adresi ziyaret edebilirsiniz: mangalaoyna.com.tr