Gerek iklimsel şartlar, gerekse insan müdahaleleri sonucunda bin yıllar boyunca dünyada birçok hayvanın nesli tükendi. İlerleyen biyoteknoloji sayesinde bu hayvanların bazıları geri getirilebilecek.
Geri getirilecek hayvanların ortak özelliği ise günümüzde hala benzerlerinin yaşıyor olması. Örneğin mamutlar için filler, aurochs için inekler kullanılacak.
Geri getirilecek 25 türü tanıyalım:
1- Hazar Kaplanı
Hazar kaplanları Türkiye, İran ve Irak başta olmak üzere Orta Asya’nın birçok bölgesinde, ayrıca Çin’in kuzeybatısında da bulunan bir kaplan türüydü. Nesli 1960 yılında tükendi.
2- Aurochs Yaban Öküzü
Aurochs evcil sığırların atasıdır. Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika’da yaşayan bir türdü.
3- Carolina Parakeet Papağanı
Carolina Parakeet, ABD’nin doğusunda yaşayan parlak sarı başlı ve turuncu yüzü olan küçük, yeşil bir papağandı.
4- Küba Makavı
1885’te nesli tükenen bu hayvan Küba’da bulunuyordu. Aşırı avlanma, ticareti yapılması ve evcil hayvan olarak kullanılması sonucunda nesli tükendi.
5- Dodo Kuşu
Dodo kuşu belkide bilinen en meşhur nesli tükenen hayvandır. Eti çok lezzetli olan bu hayvanın nesli, aşırı avlanma ve tüketim sonucunda tükendi. Bilim adamları 2007 yılında DNA’sı iyi korunmuş bir iskelete ulaştı.
6- Yünlü Mamutlar
Fillerin yakın akrabası olan mamutların bir örneği günümüzde dondurulmuş olarak sergileniyor. Arktik Okyanusu’nda yoğun olarak bulunan bu hayvanların nesli 4.000 yıl önce tükendi. Bilim adamlarının elinde iyi durumda olan DNA örnekleri var.
7- Labrador Ördeği
Labrador Ördeğinin nesli 1870 yılında tükendi. Tadı pek sevilmeyen ördeğin insan etkisiyle yok olup olmadığı tartışma konusu. Fakat bilim adamları yinede bu türü geri getirmek istiyor.
8- Yünlü Gergedan
Yünlü gergedanlar Asya ve Avrupa’da bulunuyordu. Buzul çağına uygun yünleri vardı. Aşırı avlanma sonucu neslinin tükendiğine inanılıyor.
9- Heath Hen Kuşu
Heath Hen kuşu, 1932 yılına kadar Kuzey Amerika kıyılarında yaşıyordu. Şükran günü bu kuşla açılıyordu. Aşırı tüketim sonucunda nesli sona erdi.
10- Fildişi Gagalı Ağaçkakan
Bu kuş türü ABD Virjin Ormanları’nda yaşıyordu. 1940 yılında nesli tükendi. Ornitoloji Cornell Laboratuarı araştırmacıları, canlı bir örneğini getirene 50.000$ ödül vaat ediyor.
11- İmparator Ağaçkakanı
İmparator Ağaçkakanı hala hayatta olabilir fakat 50 yıldır herhangi bir örneğine rastlanmadı. Resmi olarak “kritik derecede nesli tükenmekte olan” hayvan olarak listelendi. Fakat büyük ihtimalle neslinin tükendiği düşünülüyor. Çünkü yaşam alanlarının tamamı insanlar tarafından yok edildi.
12- Moa Kuşu
Moa kuşları 3,5 metre uzunluğa ve 250 kilo ağırlığa kadar çıkabilen ve uçamayan bir kuş türüydü. Nesli 1400 yılında aşırı avlanma sonucunda tükendi.
13- Fil Kuşu
Bu dev kuşlar Madagaskar’da yaşıyordu. Nesilleri 17. yüzyılda tükendi.
14- Pyrenean Ibex Geyiği
Pyrenean ibex geyikleri Güney Fransa ve Kuzey Pireneler’de yaşıyordu ancak Ocak 2000’de nesilleri tükendi. Bilim adamları bu türün son dişisini klonlamayı denedi fakat kopya doğumdan kısa bir süre sonra öldü.
15- Kuagga Zebrası
Bu soyu tükenmiş Zebra bir zamanlar Güney Afrika’da yaşıyordu. Son örneği 1870 yılında öldürüldü.
16- Tatlı su Yunusu
Tatlı su yunus Baiji olarak biliniyor ve Çin’in Yangtze Nehri’nde yaşıyordu. On yıl önce soyu tükenmiş olarak ilan edildi fakat bilim insanları geçen yıl nehirde bir tane örneğine rastladılar. Yapılacak çalışmalar sonunda nüfusunun artırılması planlanıyor.
17- Tazmanya Kaplanı
Avustralya, Tazmanya ve Yeni Gine’de yaşayan Tazmanya kaplanlarının soyu 1960’lı yıllarda tükendi. Tazmanya şeytanlarının DNA’ları kullanılarak geri getirilmeye çalışılacak.
18- İrlanda Geyiği
İrlanda Geyiği, Dünya’nın her yerinde yürüyebilen en büyük geyiklerden biriydi. 7.700 yıl önce nesli tükenmiştir. Günümüzde yaşayan kırmızı geyik ve nadas geyiği ile benzer DNA’ya sahiptir.
19- Karayip Foku
Karayip Denizi ve Meksika Körfezi’nde yaşayan Karayip fokları avcılar tarafından kürkleri başta olmak üzere etleri ve yağları için avlanmaya başladılar. Bunun sonucunda 1952 yılında nesilleri tamamen tükendi.
20- Huia Kuşu
Huia, Yeni Zelanda’da yaşayan bir kuş türüydü. 20. yüzyılda müzeler ve özel toplayıcılar için örnekler çıkarmak amacıyla avlanarak yok olmuştur.
21- Moho Kuşu
Moho, Hawaii’de nesli tükenen kuşlardan sadece biri. Birçoğu yaşam alanı kaybı ve av nedeniyle öldü. Son örneği 1934’te görüldü.
22- Steller Deniz İneği
Steller dniz ineği, kalan iki deniz ineği türü olan deniz tırnağı ve dugong ile yakın akrabadır. Bir zamanlar Kuzey Pasifik’te bol miktarda bulunurlardı, ancak 27 yıl içinde yok olma pahasına avlandılar.
23- Yolcu Güvercinleri
1914 yılında köleler için gıda malzemesi sağlamak amacıyla yoğun bir şekilde avlandılar. En sonunda nesilleri tükendi.
24- Gastrik Kurbağası
Yumurtalarını yutarak midelerinde büyüten ve daha sonra doğumu ağızlarıyla gerçekleştiren bu ilginç kurbağaların nesli 1983’te tükendi. Ancak bilim adamları, 2013 yılında bir başka kurbağa türünün yumurtasına ölü gastrik kurbağasının hücre çekirdeğini yerleştirmeyi başardı.
25- Büyük Auk
Büyük Auk, 19. yüzyılın ortalarında yok oldu. Kanada, Kuzey İspanya ve Kuzey Atlantik’te yaşıyorlardı. Küçük buz çağında iklim değişikliği nedeniyle nesilleri tükendi.
Bu geri getirme işleminin temel amacı aslında, insanlığın doğal yaşama verdiği zararların telafi edilmesi olduğu belirtiliyor.
Kaynak: http://www.sciencealert.com/25-animals-that-scientists-are-planning-to-bring-back-from-extinction
ben de bu çalışmalara destek olmak isterdim